Rozwój psychoruchowy dziecka w drugim roku życia to bardzo intensywny okres, który charakteryzuje się ogromnymi zmianami w zachowaniu i zdolnościach dziecka - z nieporadnego maleństwa wyłania się coraz bardziej samodzielny człowiek. Rozwój ten należy aktywnie wspierać, ale nie przyspieszać go i pamiętać, że każde dziecko rozwija się w swoim indywidualnym tempie :).
Drugi rok życia to niezwykle interesujący, intensywny i trudny moment w rozwoju dziecka – czas istotnych zmian :). Wchodzi w kolejny okres, w którym czeka je opanowanie wielu nowych umiejętności. Maluch staje się coraz bardziej świadomy siebie – wie kim jest, gdzie jest, zaczyna analizować otoczenie i wyrażać swoje emocje – okazuje sympatię, antypatię, nawiązuje przyjaźnie z rówieśnikami. Wzrasta jego samodzielność, niezależność i odrębność.
Skoki rozwojowe w drugim roku życia dziecka
Skok rozwojowy u dziecka to czasowy okres, w którym dziecko rozwija się w sposób szczególnie intensywny i zdobywa nowe umiejętności w krótkim czasie. Skok rozwojowy jest związany z różnymi sferami rozwoju dziecka, takimi jak rozwój motoryczny, poznawczy, emocjonalny i społeczny
Podczas skoku rozwojowego dziecko może być bardziej wymagające i zaniepokojone, co wynika z intensywności procesów zachodzących w jego mózgu. Dziecko może mieć trudności z zasypianiem, pojawiać się mogą nowe lęki i obawy, a także może reagować na otoczenie w sposób bardziej emocjonalny niż zwykle. Skoki rozwojowe u dziecka są naturalnym procesem, który pomaga mu osiągnąć kolejne etapy rozwoju i zdobyć nowe umiejętności. Ważne jest, aby rodzice wspierali dziecko w tym czasie i zapewniali mu bezpieczeństwo oraz ciepło emocjonalne.
W drugim roku życia dziecko już samodzielnie chodzi i biega, wkłada klocek do pudełka, łyżeczkę do buzi. Potrafi porozumiewać się z otoczeniem pojedynczymi wyrazami, wskazywać i nazywać rzeczy, kopać i łapać piłkę, pchać zabawkę, naśladować dorosłych. W drugim roku życia mamy do czynienia z tzw. buntem 2-latka :), który charakteryzuje się silnymi emocjami i frustracją. Dzieci w tym wieku zaczynają odkrywać swoją niezależność i zdolność do podejmowania decyzji, ale jednocześnie często nie są w stanie wyrazić swoich potrzeb słowami. W związku z tym, kiedy spotykają się z ograniczeniami lub niepowodzeniem, mogą reagować poprzez wybuchy złości, krzyk, płacz, a nawet agresję.
Bunt dwulatka to naturalny etap rozwoju dziecka, a rodzice powinni zachować spokój i cierpliwość wobec takich zachowań. Ważne jest, aby dać dziecku poczucie, że jest słyszane i zrozumiane, a jednocześnie ustanowić jasne granice i konsekwencje.
Rodzice mogą pomóc dziecku w tym okresie, pozwalając mu na pewną niezależność, ale jednocześnie zapewniając mu poczucie bezpieczeństwa i stabilności.
Pamiętaj, że nabywanie każdej umiejętności może występować w rożnym czasie u każdego dziecka – tzw. szeroka norma.
Rozwój motoryczny
Dziecko w wieku dwóch lat staje się coraz sprawniejsze i zwinniejsze – posiada umiejętności z zakresu tzw. motoryki dużej i małej.
Umiejętności z zakresu motoryki dużej:
- samodzielnie chodzi,
- chodząc, potrafi ciągnąć zabawkę, nieść jedną lub kilka na raz,
- potrafi schylić się, podnieść coś, wstać nie podtrzymując się,
- biega, skacze,
- staje na palcach,
- kopie i rzuca piłkę,
- wchodzi i schodzi po schodach – trzymając się poręczy,
- potrafi otworzyć drzwi zamknięte na klamkę,
- odpycha się nogami na 3 kołowym rowerku.
- próbuje rysować,
- buduje wieżę z dwóch lub więcej klocków,
- dopasowuje klocki kształtami do różnych otworów,
- trzyma i pije samodzielnie z kubka,
- potrafi jeść łyżeczką.
Słuch dziecka
Słuch u dwulatka jest bardzo ważnym elementem jego rozwoju, ponieważ pozwala mu na odbieranie dźwięków i komunikowanie się za pomocą mowy.W wieku 2 lat słuch dziecka jest już bardzo dobrze rozwinięty i w większości przypadków nie występują żadne problemy z jego funkcjonowaniem. Dziecko zaczyna rozróżniać różne dźwięki, uczy się ich nazw i reaguje na nie. Maluch spełnia proste polecenia “włóż piłkę”, “daj lalkę”, pokazuje części ciała, odpowiada na pytania, uczy się nowych słów, reaguje na muzykę. Niektóre dzieci mogą mieć problemy ze słuchem, które wynikają z różnych przyczyn, takich jak dziedziczność, choroby, urazy lub wady wrodzone. W przypadku podejrzenia problemów ze słuchem u dziecka, należy skonsultować się z lekarzem.
Chód dziecka
Chód dwulatka to zwykle już dość pewny i stabilny krok, aczkolwiek może on jeszcze nie być tak płynny i pewny jak u starszych dzieci.
Zachowania prawidłowe:
- Chodzenie z rozłożonymi na boki i wysoko uniesionymi rękami (13–14 miesiąc)
- Wchodzenie po schodach na czworakach (15 miesiąc)
- Nieumiejętność spokojnego siedzenia w miejscu przez dłuższą chwilę.
Zachowania niepokojące:
- Brak umiejętności samodzielnego chodzenia (18 miesiąc)
- Brak umiejętności samodzielnego wchodzenia po schodach krokiem dostawnym (17–20 miesiąc)
- Niewspinanie się na sprzęty/meble (18 miesiąc)
- Brak dążenia do samodzielnego wykonywania czynności i poznawania otoczenia (2 lata),
- Chód na palcach, drżenia kończyn, bóle kończyn zwłaszcza asymetryczne, opanowanie chodu i zmiana toru chodu na nieprawidłowy, osłabienie mięśni, męczliwość.
Wzrok dwulatka
Wzrok dwulatka jest już na tyle rozwinięty, że dziecko powinno być w stanie wyraźnie widzieć obiekty na różnych odległościach i rozpoznawać kształty, kolory i ruch. W tym wieku dziecko powinno mieć już pełną ostrość wzroku.
Co powinno Cię niepokoić?
- nieprawidłowe ustawienie gałek (tzw. zez),
- mrużenie i przymykanie oczu,
- pocieranie oczu,
- przysuwanie się do ekranu, zbliżanie do przedmiotów,
- niechęć do zabawy i rysowania.
Zaburzenia sensoryczne - kontakt i relacje
Zachowania prawidłowe:
- obserwuje i naśladuje dorosłych i otoczenie,
- szuka bliskości i wsparcia u najbliższych (przytula, całuje, prosi o pomoc),
- szuka uznania gdy dobrze wykona polecenie lub zrobi coś samo,
- lubi się bawić wspólnie z osobą dorosłą.
Zachowania nietypowe:
- unika kontaktu wzrokowego,
- brak kontaktu wzrokowego – nie patrzy w oczy lub sporadycznie,
- nie reaguje na imię (pomimo, że słyszy),
- unika kontaktu fizycznego – nie pozwala się przytulić, pocałować,
- nie odwzajemnia pieszczot i gestów (nie lubi chodzić za rączkę,
- Woli bawić się samo, nie pokazuje emocji.
Zaburzenia sensoryczne - mowa i komunikacja
Zachowania prawidłowe:
- nazywa osoby, przedmioty, czynności w swoim otoczeniu,
- buduje wypowiedzi dwuwyrazowe, szybko uczy się nowych słów,
- rozumie polecenia i wykonuje je,
- wskazuje i nazywa przedmioty, osoby, zwierzęta na obrazkach,
- pokazuje części ciała.
Zachowania nietypowe:
- nie rozwija mowy i umiejętności porozumiewania się w inny sposób (np. gesty „papa” na pożegnanie),
- nie wskazuje przedmiotu, który chciałoby dostać,
- nie pokazuje zabawki czy innego przedmiotu na prośbę,
- nie cieszy się ze wspólnej zabawy lub czasami złości,
- nie uśmiecha się, nie cieszy z otrzymania zabawki lub innego przedmiotu.
Zaburzenia sensoryczne - zabawa
Zachowania prawidłowe:
- bawi się równolegle w obecności innych dzieci,
- naśladuje dorosłych (rozmowa przez telefon, gotowanie, majsterkowanie),
- buduje z prostych klocków, dopasowuje je do właściwych otworów,
- zna proste dźwięki muzyczne i stara się do nich poruszać.
Zachowania nietypowe:
- trudno je zainteresować wspólną zabawą, woli bawić się samo,
- nie naśladuje w zabawie,
- bawi się jedną zabawką,
- szybko traci zainteresowanie,
- preferuje zabawki wydające dźwięki lub obracające się.
"Wyrośnie z tego", "Jest mały - ma czas"
Niezwykle ważna jest uważna obserwacja rozwoju dziecka przez rodzinę, opiekunów, lekarza – pozwoli to na wychwycenie nieprawidłowości rozwoju, diagnostykę i wdrożenie odpowiedniego postępowania terapeutycznego. Nie czekaj, aż zaburzenia same znikną czy dziecko z nich „wyrośnie”. Problem może się pogłębiać i nawarstwiać, a wczesne wykrycie i podjęcie działań terapeutycznych zwiększa szanse na:
- wyrównanie deficytów rozwojowych,
- szanse na prawidłowe funkcjonowanie.